Vliegtuigcrash Eys op 1 januari 1945

 

Messerschmitt crash

Het was eind november 1944 dat een Amerikaanse Anti Aircraft Artillery Battaljon opgesteld werd rondom het Zuid-Limburgse dorpje Wijlre. Wijlre ligt in een dal, tussen twee grote heuvels in en het was hierdoor een uitermate geschikte locatie waar de Amerikanen hun luchtafweergeschut konden opstellen.

Het Amerikaans leger had, niet geheel onbelangrijk, in Wijlre hun brandstofopslag plaats. Dit was een zogenaamde mobiele opslagplaats doordat langs de straten heel veel tankauto’s vol met brandstof stonden opgesteld. Deze voorraad was goed voor bijna vier miljoen liter brandstof. Deze voorraad was natuurlijk een gewild doelwit voor de Duitse jachtvliegtuigen en om die reden werden genoeg militairen rondom Wijlre geplaats om deze hoeveelheid brandstof te beschermen voor aanvallende Duitse jachtvliegtuigen. Daarnaast was er, dicht in de buurt bij het dorpje Eys, in de heuvels een plateau boven aan de Eyserbosweg waarop een van de nieuwste radar installaties van de Amerikaans leger opgesteld stond, de zogenaamde MEW-radar (Micro Wave Early Warning type AN/CP51) dat een gewild doelwit werd voor de Duitsers.

In de periode tussen oktober tot december 1944 kwamen de Amerikanen steeds vaker in actie tegen de aanvallende Duitse jachtvliegtuigen en naarmate de tijd verstreek werden deze aanvallen intenser.  Op nieuwjaarsdag 1945 rond de klok van negen uur in de ochtend ontvingen de Anti Aircraft Artillery Battaljons een melding via hun radio dat er een Focke Wulf laagvliegend in hun gebied was gesignaleerd. Een van de Amerikaanse AAA Battery’s stond opgesteld op het plateau boven aan de Eyserbosweg en zagen na een minuut het laagvliegende vliegtuig aankomen. De schrik was echter groot toen de Amerikanen zagen dat ze met heel veel jachtvliegtuigen op hun aan kwamen vliegen.

Doordat de Amerikanen boven op de heuvel stonden kwamen de Duitse vliegtuigen met snelheden van meer dan zeshonderd kilometer per uur op zo’n 6 meter hoogte over hun heen gevlogen. Dat was zo snel en zo laag dat ze niet eens de tijd kregen om een van deze vliegtuigen in hun vizier te krijgen. De Duitse jachtvliegtuigen waren op weg naar het vliegveld Y-29 in het Belgische Zutendaal.

Tijdens het overvliegen van deze jachtvliegtuigen werden door de Amerikanen twee Duitse jachtvliegtuigen in de omgeving neergehaald. Dit gebeurde niet door de AAA Battery die zich op het plateau bevond. Welke Duitse jachtvliegtuigen het hier betrof is mij nog onbekend.

Later die ochtend kwamen de Duitse jachtvliegtuigen weer teruggevlogen door het Zuid-Limburgse luchtruim en een van deze vliegtuigen vloog iets hoger dan de rest. Dit bleek een kostbare fout van deze Duitse piloot want hierdoor kreeg het Amerikaans luchtafweergeschut hem al snel in hun vizier. Het kanon op het plateau werd bediend door de Amerikaan Bob Fisher en hij schoot het hele staatstuk van het overvliegende vliegtuig eraf. De overvliegende piloot was kansloos en crashte met zijn Messerschmitt vlak bij het dorp Eys neer.

Bob Fisher schreef hierover in zijn dagboek het volgende : “ The next Jerry that came over was ignorant enough to fly over about medium height. All the Ack-Ack in the area opened up on him and he didn’t last very long, He was just a little past directly overhead when one of my shots blew his whole tail section off and het crashed near the little town of Eis.”

Onderzoek

In 2016 bezocht de zoon van Bob Fisher voor het eerst het Zuid-Limburgse plaatsje Eys en ging hij op zoek naar meer informatie over zijn inmiddels gestorven vader. Hij besloot aan een passant in het dorp de weg te vragen en dit was Marc Hermans. Zo ontstond er contact tussen beide heren. In 2019 kwam een kopie van het dagboek van Bob Fisher in bezit van Marc Hermans en Wim van der Hoeven. Ze ontvingen dit van de zoon van Bob Fisher die naar Nederland terugkwam voor de viering van vijfenzeventig jaar bevrijding in de gemeente Gulpen- Wittem. Platform 75 jaar bevrijding Gulpen- Wittem had voor deze festiviteiten een ware krant, "De bevrijdingskrant" samengesteld.

In september 2021 werd bij het Eyserbos een plaquette onthuld ter nagedachtenis aan de MEW-radar  door Marc Hermans en Wim van der Hoeven.

In het begin van 2022 kwam ik zelf in contact met Wim van der Hoeven uit Mechelen. Ik kwam in contact met Wim door een onderzoek van een andere vliegtuigcrash dat in Heijenrath had plaatsgevonden. Met die vliegtuigcrash in Heijenrath kon Wim me goed op weg helpen. Wim had namelijk jarenlang onderzoek gedaan naar de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Gulpen- Wittem en had meegeschreven aan de betreffende " bevrijdingskrant".

In “De Bevrijdingskrant” stond een verhaal opgenomen over de vliegtuigcrash in Eys. Ik kreeg van Wim een kopie van deze krant en van het dagboek van Bob Fisher. Er stond ook een foto in gepubliceerd van het betreffende vliegtuig, dat een Messerschmitt was, die door Bob Fisher was neergeschoten.

Wim kon me echter niet precies vertellen waar de Messerschmitt was neergekomen maar dat zouden we nog wel een keer gaan onderzoeken in de toekomst. Die toekomst kwam er helaas niet meer voor Wim want in januari 2023 overleed hij.

In oktober 2023 bezocht de zoon van Bob Fisher nogmaals Nederland en kwam hij op bezoek bij Marc Hermans van de Heemkunde vereniging in Eys. Hij droeg de nalatenschap van zijn vader uit die tijd over aan de Heemkundevereniging die later alle documenten aan het NIOD  overdroegen. In dagblad de Limburger werd hierover een artikel geplaatst.

In januari 2025 kreeg ik van collega onderzoeker Joop Hendrix te horen dat zijn hulp was ingeschakeld door een vriend van Plane Hunters team Holland rondom de vliegtuigcrash in Eys. Bij een grondonderzoek ter plaatse had de goede man stukjes gevonden die vermoedelijk van het vliegtuig afkomstig waren. Het was niet veel wat hij gevonden had maar er zaten wel twee stukken bij die Joop kon identificeren als onderdelen die toebehoorden aan een Messerschmitt jachtvliegtuig. Het betrof hier een stuk van een “luikje” dat zich aan de buitenkant van een Messerschmitt bevond en dit onderdeel kwam uitsluitend voor op dit type vliegtuig. Het andere stuk was een afdekdoosje van de bedrading van de stuurknuppel met hierop de tekst “V23” wat eveneens naar een Messerschmitt verwees. Met deze twee gevonden stukken vliegtuigresten werd dus bevestigd, wat Bob Fisher al in 1945 al in zijn dagboek schreef, dat het hier ging om een Messerschmitt jachtvliegtuig die in Eys werd neergeschoten.

Volgens John Manrho van de Studie Groep Luchtoorlog en collega onderzoeker zou het hier zijn gegaan om de Duits Messerschmitt Bf 109G met serienummer 785119 die werd bestuurd door de vierentwintig jarige piloot Fw. Peter Reschke.

Peter Reschke werd geboren op 30 april 1920 in Köningsberg en ligt begraven op het Duitse militairen kerkhof in Ysselsteyn in graf G-10-243.

De exacte crashlocatie van dit vliegtuig is nabij de Kromhagergweg in Eys in een bosperceel. Ik heb zelf nooit ter plaatse onderzoek gedaan. Ik heb alle aanvullende informatie die ik van Joop kreeg gebruikt om het verhaal op mijn website te completeren.