Zondag 17 september 1944 was een dag dat het relatief rustig was in het luchtruim boven Zuid-Limburg. Het was een dag, dat het 430^ste Fighter Squadron deelnam aan een missie met de 474^ste Fighter Group. Het squadron steeg met zesendertig, P-38 Lockheed Lightning vliegtuigen op vanaf vliegveld Péronne in Noord-Frankrijk. Het tijdstip van opstijgen was rond 18:00 uur. Nadat alle vliegtuigen boven het vliegveld geformeerd waren, hielden ze een koers aan van 75 graden richting de Duitse stad Aken. Hun opdracht was om een Duits vliegveld, waar Messerschmitt vliegtuigen gestationeerd stonden, aan te vallen.

Het was die dag, de 23^ste missie voor 2nd Lt. Marshall Hanna, waarvan zou blijken dat dit de laatste keer zou zijn dat hij deelnam aan de Tweede Wereldoorlog.

Het was slecht weer, het was bewolkt en er waren stevige regenbuien onderweg. Het zicht voor de piloten in de lucht was minder dan 2 kilometer en uiteindelijk kwam er een bericht, vanuit de vluchtleiding. Besloten was om alle Fighter Groups terug te roepen, behalve enkele vliegtuigen van de 474^ste Fighter Group. Kapitein John Hatch jr. vroeg over de boordradio of er onder zijn piloten vrijwilligers waren die de missie wilden voortzetten. zes piloten gaven zich op om door te gaan met de missie en de controller gaf hen hiervoor toestemming. Rond 18:45 uur bevonden de Amerikaanse vliegtuigen zich boven vijandelijk gebied, maar ze zouden de omgeving van Aken niet halen wegens slechte weersomstandigheden. Rond 19:00 uur zagen ze op de grond afweergeschut van het Duitse leger staan en besloten ze om als alternatief hierop een aanval uit te voeren. Toen ze met hun P-38 vliegtuigen naar beneden doken werden zij echter van alle kanten bestookt door datzelfde vijandige luchtafweergeschut.

Op het moment dat de piloten hun aanval hadden ingezet werd de luchtafweer nog heviger en trokken de vliegtuigen weer op. Dertig seconden later zagen enkele piloten van de 474^ste Fighter Group een flinke explosie op de grond op zo’n anderhalve kilometer verwijderd van de plek waar ze hun aanval uitgevoerd hadden. Na deze explosie, vroeg Kapitein John Hatch jr. via de radio of alle piloten nog in de lucht waren en okay waren. Eén piloot reageerde daar niet op. Dat was 2nd Lt. Marshall Hanna. Een van de andere piloten, Lt. Mc Keever, had de explosie ook vanuit de lucht gezien en bevestigde dat het hier ging om een vliegtuig dat was neergestort. De formatie besloot terug te vliegen naar haar basis.

Nadat Lt. Marshall Hanna meer dan 48 uur vermist was, werd er een MACR “Missing Air Crew Report” opgesteld door het War Department in Washington. Het MACR rapport van Lt. Hanna kreeg nummer 9119.

In dit rapport stond te lezen dat Lt. Marshall Hanna met een P-38J-10 Lockheed Lightning met serienummer 42-67672 vloog. Het vliegtuig was uitgerust met twee motoren van het type V1710. Dit was een V-12 motor van de fabrikant Allison. De motoren hadden de serienummers 42-95223 en 42-30835. Aan boord van het Amerikaanse vliegtuig waren verder een Hispano kanon met patronen, kaliber 20 milimeter. Dat kanon droeg het serienummer 121447. Verder was het vliegtuig voorzien van vier Browning punt 50 mitrailleurs met respectievelijk de serienummers 397541, 406906, 407307 en 387804. Het was, op het moment van het opstellen van het rapport, nog onbekend wat er met Lt. Marshall Hanna was gebeurd.

Verslag van Lt. Marshall Hanna:

Lt. Marshall Hanna heeft nooit graag over de oorlog gesproken en hij vond zich zelf alles behalve een held. Hij omschreef de situatie als “War is a Hell”. In november 2015 gaf hij een interview aan “The Oklahoman” krant over zijn tijd als piloot in de Tweede Wereldoorlog. Hij vertelde dat hun missies altijd bedoeld waren om onderweg zoveel mogelijk van de Duitse infrastructuur en vervoersmiddelen van de vijand uit te schakelen. Alles wat ze konden vernietigen, zou de vijand vertragen om zich te verplaatsen waardoor de geallieerde troepen sneller konden doorstoten. Dus als ze vanuit de lucht iets zagen dan doken ze met een aantal vliegtuigen naar beneden om hetgeen ze gezien hadden aan te vallen. Over die bewuste 17 september 1944  vertelde hij dat ze in de buurt van hun missie vlogen en dat er met licht afweergeschut op hun vliegtuigen werd geschoten. De piloten doken naar beneden om het afweergeschut aan flarden te schieten maar kwamen in een regen van granaten terecht die het geschut op hen afvuurde. Lt. Hanna bedacht zich geen moment en probeerde zo snel mogelijk uit deze regen van granaten te ontsnappen. Hij trok zo snel mogelijk op en voordat hij het wist werd hij geraakt door een granaat aan de rechtervoorkant van zijn cockpit. Zijn vliegtuig begon meteen te roken, ook binnen zijn cockpit, waarop Lt. Marshall Hanna besloot om het vliegtuig te verlaten. Hij was zich ervan bewust dat bij het springen uit een P-38 Lockheed Lightning er maar weinig kans op overleven was omdat de meeste piloten daarbij het risico liepen gedood te worden doordat ze tegen de dwarsliggende achtervleugel klapten.

Vlak voordat hij sprong maakte hij nog maximaal gebruik van de twee werkende motoren. Hij gaf vol gas waardoor zijn vliegtuig behoorlijk steil omhoog vloog. Hij telde vervolgens een aantal secondes hardop en besloot toen om zijn cockpit te verlaten. Het vliegtuig had veel snelheid en Hanna had geluk dat hij niet door de dwarsliggende achtervleugel geraakt werd. Op het moment dat Marshall Hanna aan zijn parachute hing was het ineens heel vredig om hem heen. Hij zakte met zijn parachute door het wolkendek naar beneden en besefte toen dat het nu pas echt spannend zou gaan worden, want waar zou hij terecht komen? Tijdens het afdalen aan zijn parachute keek hij voortdurend om zich heen, op zoek naar zijn vliegtuig. Ofschoon die machine ergens moest zijn neergestort, kon hij er geen spoor van ontdekken. Het was voor hem altijd een raadsel gebleven waar “zijn” vliegtuig neergestort was. Hanna landde vervolgens veilig in een korenveld en hij had de Duitsers al in de verte zien aankomen rijden. Hij besloot om in het korenveld te blijven liggen omdat hij er zeker van was dat weglopen de Duitsers een reden zou geven om hem dood te schieten. Niet veel later arriveerden de vijandige militairen en ze riepen iets in het Duits tegen hem. Een van de Duitse officieren richtte zijn pistool op Lt. Hanna terwijl hij alles wat hij nog bezat van hem afpakte, waarschijnlijk als souvenirs voor hemzelf. Hanna dacht dat zijn laatste seconden hadden geslagen. Hij mocht uiteindelijk opstaan en moest meelopen. Blijkbaar waren deze Duitsers hem goed gezind want hij werd in leven gelaten en als gevangene meegevoerd. Hij had het geluk dat deze groep Duitsers van de Wehrmacht waren en niet van de SS. SSers- zouden hem meteen doodgeschoten hebben, verklaarde hij achteraf. De Duitsers namen hem mee naar een soort gevangenis in de buurt waar hij enkele dagen verbleef. Hij was in shock, at zo’n vier dagen niet en besefte heel goed dat hij in Duitse handen was. Er waren op die plek geen vrienden die hem konden helpen. Zes dagen later werd hij overgebracht naar een interneringskamp in Frankfurt. Een van de Duits officieren probeerde hem bang te maken, door te vertellen dat zijn vliegtuig immers gecrasht was en dat niemand wist waar hij was. Als hij zich niet zou gedragen dan zou de officier hem dood schieten en zou er nooit iemand achter kunnen komen waar hij gebleven was. Vanuit Frankfurt werd Hanna verder vervoerd naar kamp Stalag Luft 1. Dit “Prisoner of War” kamp lag in de buurt van Barth in het Noordelijke puntje van Oost-Duitsland. Lt. Hanna vertelde later aan een krant, dat op de één of andere manier een Amerikaanse militair uit Oregon, via een Duitse radio gehoord had, dat Lt. Hanna in een kamp terecht gekomen was als “Prisoner of war”. Toen de militair uit Oregon dit hoorde besloot hij een telegram te sturen naar de ouders van Lt. Hanna om het goede nieuws mede te delen. In Stalag Luft 1 zat Lt. Hanna samen met negentien anderen opgesloten in een soort huis. Er ontstond onderlinge kameraadschap omdat je vierentwintig uur per dag samen moest doorbrengen. Na verloop van tijd hoorden de Amerikanen in het kamp dat de Russen eraan zaten te komen, maar er lag een grote rivier tussen de Russen en hun kamp. Het heeft uiteindelijk tien dagen geduurd voordat de Russen de oversteek konden maken. Het was midden in de nacht toen de Duitse soldaten hun kamp verlieten en zo snel mogelijk probeerden te ontsnappen. De Russen kwamen de Amerikanen bevrijden en het was die dag 30 April 1945. De Russen waren erg vriendelijk en vroegen aan Lt. Hanna of er iets was wat hij nodig had. Hij vroeg om vlees en dat werd door hen verzorgd. De Russen droegen overigens geen uniform maar hadden wel allemaal een machinegeweer om de nek hangen. Een week nadat de Russen het kamp hadden bevrijd werden de Amerikaanse soldaten in een B-17 Flying Fortress teruggevlogen naar Riemst om vanuit daar aan hun terugweg naar Amerika te beginnen.

Onderzoek

Jaren werkte ik, zo nu en dan, als andere onderzoeken even “stil” lagen, verder aan het onderzoek naar het vliegtuig van Lt. Marshall Hanna. Er was wel wat informatie beschikbaar maar dat was allemaal erg summier. Zijn P-38 jachtvliegtuig zou ergens in Born naast de A2 snelweg neergestort zijn. “Naast de snelweg in Born” is nogal een ruim begrip als je bedenkt hoeveel akkers rondom de A2 in Born lagen.

In het verleden had ik wel eens een keer van iemand gehoord dat er voor de crashlocatie van Hanna’s Lightning verwezen werd naar een perceel in Born, gelegen aan de Bosweg. Dit was een aanknopingspunt waarop ik mijn onderzoek kon voortzetten. In dit gebied lagen verschillende percelen en ergens zou dan een vliegtuig neergestort moeten zijn. Om zorgvuldig onderzoek te kunnen doen ging ik in mei 2020 via het Kadaster op zoek naar de bewuste perceeleigenaren. Een van de percelen was eigendom van Familie Lebens uit Born. Ik schreef hen een brief over mijn onderzoek en zodoende kwam ik in contact met Herbert Lebens. Herbert vertelde me dat ze het stuk grond pas sinds 1996 in hun bezit hadden. Toen ze het kochten was hen niets verteld over een eventueel neergekomen vliegtuig gedurende de oorlogsjaren. Ook hadden ze in ieder geval met ploegen in al die jaren niets vreemds aangetroffen. Herbert gaf me toestemming voor een bodemonderzoek, uit te voeren met mijn metaaldetector en daar was ik hem en zijn familie erg dankbaar voor.

Op een decemberdag in 2020 ging ik naar de akker waar kort daarvoor nog geoogst was. Het was een goed moment om een bodemonderzoek te starten. Het veld was groot en na uren onderzoek had ik niet meer dan wat loden kogels en stukjes oud en verroest ijzer gevonden. Op het moment dat ik wilde stoppen met zoeken, kreeg ik een helder signaal op mijn metaaldetector. Toen ik het voorwerp uit de grond haalde, bleek dit een klein stuk aluminium te zijn met daarop een aantal klinknagels. Verder was er weinig te zien aan dit stuk metaal maar ik herkende het meteen als iets, wat mogelijk van een vliegtuig afkomstig zou kunnen zijn. Het was inmiddels al donker geworden en ik besloot naar huis te gaan. De eerst volgende vrije dag ging ik echter terug met detectie apparatuur om te kijken of er wellicht nog meer te vinden was. Er lagen over een groot gebied van zo’n vijftig bij tachtig meter allemaal kleine stukje metaal verspreid. De plek is toen diverse keren zorgvuldig onderzocht en de gevonden resten werden mee naar huis genomen. Thuis werd alles schoongemaakt en onderzocht. Er stond in diverse getuigenverklaringen van piloten beschreven dat het vliegtuig geëxplodeerd was bij de crash en de gevonden stukjes metaal onderstreepten deze theorie. Het feit dat ik te maken had met kleine stukjes metaal zorgde er meteen voor dat het lastig was om daar tussen iets te vinden waarop nog “drawning” nummers stonden waaraan je het vliegtuig kon identificeren. Uiteindelijk lukte het om op enkele brokjes metaal een nummer te vinden, dat duidelijkheid kon geven dat het hier metaal betrof van een vliegtuig van het type P-38 Lockheed Lightning. Deze onderdelen waren afkomstig van o.a. de vleugel, brandstoftank en de cockpit. Deze vliegtuigresten lagen al ruim 75 jaar in de grond, waardoor veel metaal te zeer geoxideerd was, om nog als bruikbaar aan te merken.  Zo’n 50% van de gevonden zaken was wel nog bruikbaar en kon nog schoongemaakt worden. De locatie is in 2024 nog een keer bezocht maar toen was er niets meer te vinden, alles wat er de laatste jaren nog in de grond heeft gezeten is inmiddels geborgen.

Wat zijn we te weten gekomen van de piloot?

De officiële lezing vanuit de SGLO (Studie Groep Lucht Oorlog) was dat de P-38 Lockheed Lightning die in Born neer kwam gevlogen werd door de Amerikaanse piloot Lt. Marshall Hanna. Marshall Hanna werd geboren op 24  juli 1922 in Oklahoma als zoon van Ralph en Hazel Hanna. Hij was het oudste kind van vier. Hij had een jongere broer Jim die 2 jaar jonger is en twee zussen, Monda en Mary die respectievelijk 4 en 12 jaar jonger waren. Zijn moeder was huisvrouw en zijn vader had een oil filling station. Marshall was een echte sportsman en beoefende diverse sporten. Hij ging naar de High school in Capitol Hill. In Augustus 1942 besloot Marshall om bij de US Army Air Forces (USAAF) te solliciteren. Hij werd aangenomen en na diverse testen werd hij goed bevonden om opgeleid te worden tot piloot. In Januari 1944 kreeg hij zijn pilotenwings. Hij ging vliegen bij de 9^de Amerikaanse Luchtmacht en nam deel aan missies.  Doel van hun missie was, zoals hij al tijdens zijn kranteninterview vertelde, het verstoren van de infrastructuur en het uitschakelen van vliegtuigen, vliegvelden en fabrieken, maar ook treinen, rivierschepen en (vracht)auto’s.

Hanna groeide op in Oklahoma City en trouwde met Wanda Mae Carson op 7 januari 1944. Toen Marshall Hanna vervolgens werd neergeschoten en in een kamp terecht kwam, beviel zijn vrouw van hun dochter Sandra. Na de oorlog keerde hij naar huis en zag hij voor de eerste keer zijn dochter.

Op 5 november 1944 stuurde het Secretary of War een telegram naar de ouders van Marshall met de boodschap dat hun zoon op 17 september 1944 niet teruggekeerd was van zijn missie en dat hun zoon nu de status Missing in Action had gekregen.

Tijdens een van zijn missies, ongeveer een maand voordat hij zelf neergeschoten werd, was hij vanuit zijn cockpit getuige van een crash van een van zijn collega’s waarmee hij samen vloog. Lt. Robert Loft dook tijdens de missie naar beneden en kwam niet op tijd meer omhoog waardoor hij zijn vliegtuig in de grond boorde. Lt. Loft is begraven in Green Wood Cemetery, Brooklyn, New York.

Contact familie

Zowel Michiel Beckers als ik zijn in contact gekomen met Marshall Hanna en zijn familie. Waar Michiel al eerder contact had gehad kwam ik in contact met Kim Howard, de kleindcohter van de piloot in januari 2021. Via dochter Sandra Hanna, kleindochter Kim Howard en achterkleinkind Kelli Boydston hebben we veel informatie en foto's verkregen. Marshall Hanna stierf op 11 juni 2023 in de leeftijd van 100 jaar. Via de familie kreeg ik een uitnodiging om de livestream van zijn uitvaart te bezoeken, iets wat heel bijzonder was.